FORGOT YOUR DETAILS?

Depresja poporodowa

jako coraz częściej występujące zaburzenie

Depresja poporodowa występuje u około 10 do 15% kobiet (Kumar i Robson 1984, Watson i wsp. 1984, Cox i wsp. 1987). Najczęściej depresja poporodowa rozwija się w trakcie pierwszego miesiąca po porodzie, ale czasem może pojawić się nawet i po kilku czy kilkunastu miesiącach od rozwiązania i może trwać nawet do 6 miesięcy. Cechami charakterystycznymi dla tego typu zaburzenia jest obniżony nastrój, niechęć do dziecka, zaburzenia łaknienia, brak poczucia własnej wartości. Stan ten związany jest ze stresami psychospołecznymi. Brak ojca dziecka lub jakiekolwiek konflikty ze strony partnera przyczyniają się do wystąpienie depresji poporodowej.

Jak diagnozować depresję poporodową?

Diagnostyka polega na przeprowadzeniu testu przesiewowego EPDS (Edinburgn Postnatal Depression Scale), inwentarza depresji Becka oraz skali Hamiltona. Niezbędna jest pomoc grup wsparcia, czasem konieczne jest zastosowanie leków oraz wizyty u psychologa lub psychiatry.

Jakie są objawy depresji?

Objawy depresji poporodowej są zbliżone do spektrum objawów innych zaburzeń afektywnych z kręgu depresji. Można je podzielić na 4 główne kategorie (wg Seligmana): somatyczne, emocjonalne, poznawcze, motywacyjne

Objawy somatyczne depresji poporodowej

Związane są z odczuciami, które mamy z naszego ciała. Będą to takie objawy jak utrata apetytu (lub jego wzmożenie), nadmierne zmęczenie, senność lub płytki i lekki sen oraz trudności z zasypianiem, spadek libido. Przy depresji poporodowej, której matka zaprzecza, mogą pojawić się objawy charakterystyczne dla depresji maskowanej (bóle serca, brzucha, migreny).

Objawy emocjonalne depresji

Spadek nastroju, drażliwość, płaczliwość, smutek, trudności z cieszeniem się życiem, odczuwaniem przyjemności, przygnębienie. W obrazie klinicznym depresji poporodowej mogą też znaleźć się napady lęku i paniki (ważne by wykluczyć w takiej sytuacji syndrom poporodowego stresu pourazowego).

Objawy poznawcze depresji

Poczucie nie radzenia sobie, braku kompetencji do zajmowania się dzieckiem, czarnowidztwo, pesymistyczne nastawienie do przyszłości, poczucie beznadziei i braku wyjścia z sytuacji. W ekstremalnych sytuacjach mogą pojawić się myśli samobójcze lub nawet chęć zrobienia dziecku krzywdy.

Objawy motywacyjne depresji

Niechęć do podejmowania decyzji, spadek motoryki, poczucie braku sensu, apatia, niechęć do działania, spowolnienie motoryczne widoczne dla innych. Depresja poporodowa ma wiele objawów wspólnych z depresją. Należą do nich:

  • Poczucie przygnębienia i bycia nieszczęśliwą,
  • Zaburzenia snu - bezsenność lub bardzo wczesne budzenie się,
  • Niska samoocena, poczucie bycia złą matką i związane z tym poczucie winy,
  • Utrata radości życia, zainteresowań, w tym również zainteresowań sferą życia intymnego,
  • Irytacja, która może być skierowana przeciwko innym dzieciom, czasami przeciwko noworodkowi, ale najczęściej przeciwko partnerowi,
  • Lęk, najczęściej przed zostaniem z dzieckiem sam na sam. Matka może również odczuwać silny lęk o dziecko lub niepokój o własne zdrowie,
  • Poczucie odrealnienia, odizolowania, brak miłości do własnego dziecka, zadaniowe wykonywanie zabiegów pielęgnacyjnych, co wzmacnia uczucie zmęczenia i znużenia,
  • Czasami gorsze samopoczucie ma miejsce o określonej porze dnia, rano lub wieczorem, czasem kobieta miewa lepsze i gorsze dni, co wprowadza jeszcze większe zamieszanie, bo dobre dni rodzą nadzieję, że następnego dnia będzie lepiej i prowadzą do bolesnych rozczarowań i zniechęcenia,

Co powoduje powstawanie depresji poporodowej?

Etiologia depresji poporodowej wiąże się z kilkoma czynnikami.
Wypełnij kwestionariusz aby sprawdzić czy nie masz objawów depresji.

Patomechanizmy

Czynniki biologiczne

wpływ czynników biologicznych nie został potwierdzony naukowo. Istnieją dwie teorie. Jedna głosi, iż podwyższony poziom progesteronu we krwi wpływa na wystąpienie depresji. Naukowcy zwrócili również uwagę na zwiększony poziom estrogenu, który ma zależności z nastrojem. Jednak i ta teoria nie została potwierdzona badaniami.

Czynniki psychiczno-społeczne

nastrój kobiety od momentu otrzymania informacji o istniejącej ciąży aż do porodu. Istotny wpływ ma rola partnera. Brak zainteresowania i opieki może powodować zaburzenia.

Czynniki demograficzne

matki samotnie wychowujące dziecko, młodociani rodzice, często niepracujący. Wpływ ma także ciąża nieplanowana, która zazwyczaj dotyczy młodociane dziewczyny.

Czynniki położnicze i ginekologiczne

wśród niektórych badaczy istnieje przekonanie, że jakikolwiek wpływ na fizjologiczny przebieg porodu (episiotomia, zabieg kleszczowy, środki farmakologiczne) niekorzystnie wpływają na psychikę. Powodują tym samym depresję. Paykel twierdził natomiast, że po zastosowaniu tych metod ryzyko wystąpienia depresji maleje.

Czynniki, które zwiększają ryzyko wystąpienia depresji poporodowej:
(Watson i wsp.1984, Boyce i wsp.1991, Matthey i wsp. 2000)

  • deficyty w relacji z własnymi rodzicami,
  • brak wsparcia ze strony partnera i najbliższej rodziny,
  • czynniki osobowościowe (zależność, neurotyzm, obsesyjność),
  • bardzo młody wiek matki (niedojrzałość do macierzyństwa, wykorzystanie seksualne),
  • skłonność do depresji, życiowe tragedie (niepowodzenia położnicze, wcześniactwo, chore dziecko),
  • dodatkowe kłopoty życiowe (bieda, samotne macierzyństwo, utrata pracy, brak pomocy i wsparcia),
  • występujące wcześniej zaburzenia depresyjne, a zwłaszcza wystąpienie wcześniej depresji poporodowej,
  • skumulowanie się różnych stresów - np. śmierć bliskiej osoby, utrata pracy przez męża, problemy finansowe itp.
  • późna ciąża (zwłaszcza u kobiet aktywnych zawodowo, przyzwyczajonych do niezależności i licznych kontaktów towarzyskich),

Liczby mówią same za siebie

Dane statystyczne ujawniają istnienia u 50% kobiet lekkich objawów psychicznych. W 17% wymagają one pomocy psychiatry. W 50% stwierdza się apatię poporodową, czyli łagodne zburzenia nastroju, które pojawiają się w pierwszych dniach po porodzie. U 10%-15% dochodzi do depresji poporodowej a u 0,02% rozwija się psychoza poporodowa

Jak leczyć depresję?

Depresja poporodowa jest to zaburzenie o umiarkowanym lub ciężkim nasileniu pojawiające się zwykle 2–3 tygodnie po porodzie. Epizod trwa zwykle 3–9 miesięcy, lecz gdy depresja nie jest leczona u 25% kobiet jeszcze rok po porodzie stwierdza się objawy depresji. Charakterystycznym zjawiskiem jest bardzo bogata, niekiedy teatralna, na pokaz, ekspresja przygnębienia z płaczliwością, częstymi skargami na nieznośny smutek czy zmęczenie. Występuje wysoki poziom lęku, z napadami paniki, agorafobią, nadmierna i nieadekwatna troska o zdrowie własne i dziecka. W przebiegu depresji występują często natrętne myśli (treści związane ze zrobieniem krzywdy dziecku), myśli samobójcze, trudności z koncentracją, zaburzenia snu (zwykle trudności z zaśnięciem) (Dudek i wsp, 2002).

Trwa wczytywanie

Literatura

  • Występowanie depresji poporodowej a jakość relacji w związku.

    2016
    Małus, A., Szyluk, J., Galińska-Skok, B., Konarzewska B.
  • Terapia depresji poporodowej – aktualny stan wiedzy.

    2014
    Maliszewska, K., Preis, K.
  • Uwarunkowania i konsekwencje depresji poporodowej - Psychoterapia.

    2012
    Chrzan-Dętkoś, M., Dyduch-Maroszek, A., Humięcka, A., Karasiewicz, K.
  • Współistnienie chorób somatycznych i depresji.

    2007
    Dominika Dudek, Marcin Siwek
  • Czynniki leczące w psychoterapii.

    2005
    Czabała, Cz.
  • Podręcznik pomagania Podstawy pomocy psychologicznej Szkoły i kierunki psychoterapii.

    2005
    Drat- Ruszczak, K., Drązkowska- Zielińska, E.
  • Paternal postpartum depression, its relationship to maternal postpartum depression, and implications for family health.

    2004
    Goodman, J.
  • Predictors of postpartum depression.

    2001
    Beck, Ch. T.

Autorzy

mgr Karol Dobkowicz Ngondo

Psycholog terapeuta

TOP